مهلت اجرای آزمایشی «قانون مدیریت خدمات كشوری» رو به اتمام است و تا پایان سال باید اصلاحات كافی در این قانون انجام شود؛ به گونه ای كه بتواند بعنوان اصلی ترین سند حقوقی در زمینه امور اداری و استخدامی كشور، پاسخگوی نیازهای حال و آینده نظام اداری و جامعه در حال توسعه ایران باشد. در این مجال و طی چند نوشتار كوتاه، كوشش می شود تا برخی از مواد قابل اصلاح از این قانون مهم، یادآوری شود؛ باشد كه با كمك و همراهی دیگر علاقمندان و دلسوزان این حوزه، نتیجه بخش و مؤثر نیز واقع گردد.

موضوع قابل اصلاح: روش تعیین میزان مرخصی
ماده 84- كارمندان دستگاههای اجرایی سالی سی روز حق مرخصی كاری با استفاده از حقوق و مزایای مربوط را دارند... .
قانونگذار در این ماده، میزان مرخصی كاری (استحقاقی) را معادل 30 روز دانسته و به احتمال بسیار زیاد، منظور از آن 30 روزِ كاری بوده است نه شبانه روز 24 ساعته! اما نكته مهم و مبهم آن است كه در هیچكدام از مواد این قانون «روزِ كاری» تعریف نشده است. به نظر شما هر روزِ كاری شامل چند ساعت است؟ 8 ساعت؟ 7 ساعت؟ 5/7 ساعت؟ ...

وقتی ابهام تشدید می شود...
ابهام این وضعیت وقتی شدیدتر می شود كه بدانیم در ماده 87 همین قانون آمده است: «ساعات كار كارمندان دولت چهل و چهار ساعت در هفته می‌باشد». بنابراین معیار تعیین زمان كار كردن، «ساعت در هفته» است در حالیكه معیار تعیین زمان مرخصی، «روز در سال» می باشد!

ظلم آشكار در حق شهرستانی¬ها!
چنانكه می دانیم تبصره (3) ماده 87 این قانون، كلیه دستگاههای اجرایی استانی را موظف كرده كه ساعات كار پرسنل خود را در شش روز هفته تنظیم نمایند؛ در حالیكه واحدهای ستادی مستقر در پایتخت، پنج روز در هفته فعالیت می كنند. با محاسبه ای بسیار ساده می توان متوجّه ظلم آشكاری شد كه بدین ترتیب در حق كاركنان خارج از تهران (استانی ها و شهرستانی ها) اعمال می شود:
-    هر روز كاری در تهران حدود 9 ساعت است (44 تقسیم بر 5).
-    هر روز كاری در شهرستانها حدود 7 ساعت و 20 دقیقه است (44 تقسیم بر 6).
-    بنابراین هر كارمند تهران¬نشین در طول سال حدود 270 ساعت مرخصی خواهد داشت (30×9).
-    در حالیكه كارمندان شهرستانی در همان مدت یكساله تنها 220 ساعت حق مرخصی دارند (30×33/7).
-    بدین ترتیب هر كارمند شهرستانی سالانه حدود 50 ساعت (معادل نزدیك به 7 روز كاری خود) كمتر از همكاران مركزنشین خویش، حق استفاده از مرخصی استحقاقی دارد!
-    اگر كارمند شهرستانی بخواهد تمام 30 روز مرخصی خود را در روزهای كاری پنجشنبه استفاده كند (كه معمولاً 5/6 ساعت طول می كشد) میزان مجموع مرخصی های قابل استفاده در طول سال به كمتر از 200 ساعت (195 ساعت) كاهش خواهد یافت.

دیگر ابعاد پنهان این موضوع
مطابق با مواد مختلف قانون مدیریت خدمات كشوری و آیین نامه ها و دستورالعملهایی كه در اجرای همین قانون ابلاغ شده اند برخی كاركنان می توانند از ساعات كاری شناور بهره مند باشند؛ ضمن آنكه برخی كارمندان زن می توانند روزهای پنجشنبه را استراحت كنند و در دیگر روزهای كاری هفته، زمان بیشتری به فعالیت اداری بپردازند. قابل پیش بینی است كه در چنین شرایطی ابهام وضعیت مرخصی كارمندان بیشتر خواهد شد چرا كه تمام این روزهای كاری كه بصورت قانونی، زمانی كوتاهتر یا طولانیتر از روزهای معمولی دارند نیز فقط «یك روزِ كاری» محسوب می شوند و هیچ تفاوتی در میزان احتساب مرخصی استحقاقی افراد نخواهد داشت. بدین ترتیب، روزِ كاری چهارساعته (بخاطر شناور بودن ساعات كار) همان مقدار «مرخصی» محسوب می شود كه روزِ كاری دوازده ساعته!

راه حل پیشنهادی
برای رفع این ابهام و جلوگیری از اعمال بی عدالتی در مورد كاركنان ستادی و شهرستانی، مناسب به نظر می رسد كه در قانون مدیریت خدمات كشوری، میان واحدهای اندازه گیری «زمان كار» (ساعت در هفته) و «زمان مرخصی» (روز در سال) هماهنگی ایجاد شود. پیشنهاد مشخص آن است كه میزان مرخصی استحقاقی افراد نیز به صورت «ساعت در هفته» تعیین گردد. با محاسبه ای ساده می توان میزان مرخصی استحقاقی هر كارمند را معادل 3 ساعت و 40 دقیقه در هر هفته (برابر با یك دوازدهم میزان ساعات كاری در هفته) دانست. حتی این مقدار به حدود 4 ساعت در هفته نیز قابل افزایش است چرا كه حتی در چنین شرایطی، مجموع ساعات مرخصی كارمندان در طول سال (52 هفته) حدود 208 ساعت خواهد بود كه در مقایسه با وضعیت كنونی، كمتر می باشد.
در مجموع پیشنهاد می شود این ماده از قانون مدیریت خدمات كشوری بدین شرح اصلاح شود:
ماده 84- كارمندان دستگاههای اجرایی هفته ای چهار ساعت حق مرخصی كاری با استفاده از حقوق و مزایای مربوط را دارند... .

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا